بازگشت

طرح درس

عنوان درس: خاکشناسی عمومی

مدرس : هادی عامری خواه

هدف درس:آگاهی دانشجویان با مبانی علم خاکشناسی به منظور کاربرد در مدیت صحیح خاک های کشاورزی و ایجاد سیستم های کشاورزی پایدار

برنامه درس : سه شنبه ساعت 12-10 و چهارشنبه 10-8 نظری و سه شنبه 18- 16 و 16-14 و دو شنبه 16-14 و 18-16 عملی

 

جلسه اول: تعریف اولیه خاک ، آشنایی با فرایندهای تشکیل خاک ، رگولیت، هوازدگی

جلسه دوم: آشنایی و تعریف هوازدگی مکانیکی و شیمیایی و بیان تفصیلی هر یک از آنها شامل اثر آب، یخ، باد ، درجه حرارت ، هیدارتاسیون، هیدرولیز....

جلسه سوم:انواع مواد مادری از دیدگاه ماهیت (آذرین، رسوبی، دگرگونی) و عامل انتقال( انتقال یافته ، کلویال، آلویال ، ائولین....) و اثر نوع آنها بر خاک تشکیل شده

جلسه چهارم: تعریف پیشرفته خاک ، تعریف رده بندی خاک، خاک منفرد ، خاک به عنوان جسم ممتد، پروفیل خاک، پدون و پلی پدون

جلسه پنجم: بیان اجزای تشکیل دهنده خاک به صورت کلی شامل مواد معدنی ، مواد آلی، هوای خاک و آب در خاک ، بیان خصوصیات فیزیکی خاک شامل جزء شناسی معدنی خاک و کلاس بافت خاک

جلسه ششم:بیان روش صحرایی تعیین کلاس بافتی خاک، مثلث بافت خاک روش آمریکایی و قانون استوکز، وزن مخصوص ذرات. سطح مخصوص ذرات

جلسه هفتم: آشنایی با وزن مخصوص ظاهری و حقیقی خاک و روشهای اندازه گیری آنها، محاسبات خاکبرداری و خاکریزی با کمک وزن مخصوص، آشنایی با منفافذ خاک انواع آن و اندازه گیری و محاسبه تخلخل

جلسه هشتم: ساختمان خاکهای معدنی و تراکم خاک و روشهای مدیریت کاهش تراکم شامل عملیات کم و بی خاکورزی

جلسه نهم: آب در خاک ، نیروهای نگهدارنده آب در خاک، نمودار رطوبتی خاک و آستانه های رطوبت حد مزرعه و نقطه پژمردگی، روشهای اندازه گیری رطوبت خاک شامل وزنی، بازتاب سنجی محدوده زمانی، بلوک گچی و تنسیومتر

جلسه دهم: حداکثر تخلیه مجاز ، عمق موثر آبیاری، عمق معادل آبیاری ، محاسبات مقدار آبیاری و بارندگی در مزرعه، رنگ خاک، کلوئید های خاک

جلسه یازدهم: ، مینرالوژی خاک ، انواع رسهای سیلیکاتی، فرمول و محاسبات کمی بخش رس، سطح ویژه کلوئیدها، بار منفی و جذب سطحی کاتیونها روی کلوئیدها، انواع کاتیون جذب سطحی شده، پدیده تبادل کاتیونی، کلوئیدهای آلی و هموس، سزکوئی اکسید ها

جلسه دوازدهم: واکنش خاک، قدرت بافری خاک و PBS ، اهمیت پی هاش خاک برای گیاهان، ترمیم واکنش خاک ، شوری و قلیائیت خاک شامل تعریف خاکهای شور و علل شور شدن خاک و مشخصات خاکهای شور

جلسه سیزدهم: خاکهای سدیمی و خاکهای شور و سدیمی، منشا سدیم در خاک ، اصلاح خاکهای شور ، شور و سدیمی و سدیمی، درصد سدیم تبادلی.

جلسه چهاردهم: فرسایش خاک شامل فرسایش آبی و بادی، انواع فرسایش آبی، عوامل موثر بر فرسایش آبی، روشهای کنترل فرسایش آبی، فرسایش بادی و مکانیسم های آن، کنترل فرسایش بادی ، فرسایش انسانی و یخچالی.

جلسه پانزدهم: حاصلخیزی و بیولوژی خاک شامل عناصر غذایی لازم برای گیاه، کودهای نیتروژن ، انواع و روشهای ساخت، کودهای فسفره انواع و روشهای ساخت آنها ، کود های پتاسیمی شامل روشهای ساخت و انواع، محاسبات کود دهی مزرعه بر مبنای کودهای مخلوط،خصوصیات بیولوژیکی خاک  شامل حیوانات درشت و ریز خاک و اثرات آنها بر خاک

جلسه شانزدهم: موجودات زنده گیاهی در خاک ، اکتینومیست ها ، باکتری ها، مواد آلی و نیتروژن و رابطه کربن به نیتروژن،شناسایی و طبقه بندی خاک ، چگونگی نامگذاری خاک در طبقه بندی آمریکایی . معرفی اجمالی 12 رده خاک

بخش عملی: آشنایی با نمونه برداری خاک ، انواع آنها وابزار مورد استفاده، نمونه برداری یک خاک زراعی و آماده سازی نمونه جهت آزمایشگاه ،تعیین رنگ خاک در حال خشک و مرطوب، تعیین کلاس بافتی خاک به روش لمسی ، تعیین رطوبت وزنی خاک ، تعیین وزن مخصوص ظاهری ، تعیین وزن مخصوص حقیقی خاک ، تعیین هدایت الکتتریکی خاک در عصاره اشباع و یک به پنج ، تعیین واکنش خاک ، تعیین کلاس بافت خاک به روش هیدرومتری ، تعیین مواد آلی خاک به روش والکلی بلاک ، تعیین مقدار رطوبت اشباع خاک و محاسبه مقدار فشار اسمزی ، تخلخل و نیتروژن خاک

نحوه ارزیابی: 100 مبتنی بر ارزشیابی کتبی در بخش نظری و 50 درصد کتبی و 50 درصد پروژه در بخش عملی

 

منابع:

جزوه خاکشناسی عمومی: کلیات و نکات درس خاکشناسی عمومی برای دانشجویان کشاورزی، هادی عامری خواه. 1396.

مبانی خاکشناسی، حکیمیان و محمودی ، انتشارات دانگشاه تهران، 1386